Raport o ochronie powietrza w Gminie Lelów

Polski Angielski
Menu

Stan powietrza atmosferycznego w Gminie Lelów

Zródła zanieczyszczenia powietrza w gminie Lelów

Stan zanieczyszczenia powietrza na obszarze gminy Lelów jest niewielki, jednak przeciwdziałanie zanieczyszczeniom powietrza jest i powinno być jednym z zadań priorytetowych w polityce ekologicznej ze względu na walory przyrodnicze tego obszaru, gdyż południowo-zachodnia część obszaru położona jest w obrębie otuliny Jurajskich Parków Krajobrazowych (Ligota Gawronna). Do głównych substancji zanieczyszczających powietrze pochodzących z różnych źródeł należą (w poniższej tabeli przedstawiono wykaz podstawowych substancji zanieczyszczających powietrze oraz źródła ich pochodzenia):

Substancje zanieczyszczające powietrze i źródła ich pochodzenia

Zanieczyszczenie Zródło emisji
Pył ogółem Spalanie paliw, unos pyłu przez wiatr, pojazdy
SO2-dwutlenek siarki Spalanie paliw zawierających siarkę, procesy technologiczne
NO-tlenek azotu Spalanie paliw i procesy technologiczne przy wysokiej temperaturze
NO2-dwutlenek azotu Spalanie paliw i procesy technologiczne
NOx-suma tlenków azotu Sumaryczna emisja tlenków azotu (NO, NO2)
CO-tlenek węgla Powstaje podczas niepełnego spalania
O3-ozon Powstaje naturalnie oraz z innych zanieczyszczeń (utleniaczy)

Głównym rodzajem emisji jest:

emisja z zakładów przemysłowo-usługowych (ośrodki użyteczności publicznej, procesy technologiczne prowadzone w obrębie prywatnych zakładów produkcyjno-usługowych, gospodarstwa rolne),
v niska emisja z sektora komunalno-bytowego (kotłownie, indywidualne paleniska domowe), emisja komunikacyjna.
Do podstawowych uwarunkowań stanu powietrza na terenie gminy Lelów można zaliczyć:

Warunki meteorologiczne i klimatyczne

- warunki te charakteryzują się stosunkowo wysoką temperaturą średnioroczną od 7,5-8.0 o C. Przeważają wiatry z kierunków południowo-zachodnich (25%), zachodnich ( 10%) i północno-zachodnich (10%) oraz sektora wschodniego (łącznie 25%) prędkościach najczęściej w zakresie 1,3 m/sek. Dominujący jest obojętny stan równowagi. Takie warunki mają wpływ na transport zanieczyszczeń ze źródeł znajdujących się na terenie gminy i spoza jej terenu oraz kształtują wielkości emisji zanieczyszczeń pochodzących ze spalania paliw dla celów grzewczych.

Warunki geograficzne i ukształtowanie powierzchni terenu

- gmina położona jest w obrębie regionu Wyżyny Częstochowskiej. Teren jest lekko pofałdowany, brak jest większych wzniesień i głębszych dolin. Takie ukształtowanie powoduje dobre warunki rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń.
Wielkość, charakter i lokalizacja skupisk ludzkich
- skupiska ludzkie o charakterze wsi i małych miasteczek są równomiernie rozmieszczone na terenie gminy. Brak jest miejscowości o dominującej wielkości. Do największych należy Lelów, Nakło, Biała Wieka, Drochlin, Podlesie, Slęzany. Zabudowa mieszkalna skupiona jest bądź to wzdłuż głównych tras komunikacyjnych, bądź wokół centralnego punktu ( np. Lelów).
Wielkość, charakter i lokalizacja przemysłu
- na terenie gminy brak jest większych zakładów których działalność może mieć wpływ na stan powietrza. Małe zakłady produkcyjne (przemysł spożywczy) i usługowe znajdują się w poszczególnych miejscowościach gmin.
Otoczenie gminy
- uwzględniając przeważające kierunki wiatrów, na stan powietrza w gminie mogą mieć wpływ zakłady przemysłowe zlokalizowane w Zawierciu, Koniecpolu i Myszkowie , w mniejszym stopniu w Częstochowie.

Charakter gminy

- gmina ma typowy charakter rolniczy.
Komunikacja
- przez gminę z zachodu na wschód przebiega droga krajowa 46 Częstochowa-Kielce krzyżując się w Lelowie z drogą wojewódzką 794 Pilica-Koniecpol. Sieć dróg lokalnych nie jest zbyt rozwinięta, w dużej mierze są to drogi o nawierzchni gruntowej. Zanieczyszczenia komunikacyjne odgrywają największą rolę w Lelowie (skrzyżowanie dróg o stosunkowo największej intensywności ruchu oraz w miejscowościach położonych przy drodze krajowej (Lgota Błotna, Slęzany, Nakło).

Podstawowymi źródłami zanieczyszczenia powietrza na terenie gminy Lelów są:
- paleniska małych zakładów produkcyjno-usługowych (piekarnia, warsztaty, szkoła itp.)
- rozproszone urządzenia grzewcze małej mocy typu kotłowni przydomowych opalanych węglem i miałem drogowe szlaki komunikacyjne a w szczególności droga wojewódzka 794 i krajowa 46 (przebiegająca przez Lelów), które stanowią również źródło hałasu.

Na terenie gminy brak jest stacji pomiaru stężeń zanieczyszczenia powietrza. Fragmentaryczne dane z pomiarów przeprowadzonych w okolicznych miejscowościach przez PIOS Częstochowa w 1998 r przedstawiono w tabeli.

Stężenia zanieczyszczeń powietrza w okolicy gminy Lelów g/m3.
Lp. Zanieczyszczenia Zarki Koniecpol Dopuszczalna norma
1. pył zawieszony ogółem 88 55 40
2. dwutlenek siarki 40 29 40
3. dwutlenek azotu 17 12 40
4. tlenki azotu 23 14 40
5. tlenek węgla 747 511 10 000
6. benzo-piren 0,0012 0,0011 0,0010

Dane z Zarek i Koniecpola świadczą o poprawie jakości powietrza wzdłuż osi południowy zachód północny wschód. Stężenia zanieczyszczeń w rejonie Lelowa winny się kształtować pośrednio pomiędzy stężeniami występującymi w tych miejscowościach. Srenioobszarowe, całoroczne stężenia zanieczyszczeń w 1996 roku obliczone przez Wojewódzką Stację Sanepidu w Katowicach dla gminy Lelów wynoszą:

opad pyłu-55g/m2x rok
pył zawieszony PM-10 -65µg/m3
dwutlenek siarki-20µg/m3
dwutlenek azotu-22µg/m3
tlenek węgla-1250g/m3
benzo/a/piren -0,022µg/m3


Przedstawione wyżej dane pozwalają na następujące uwagi:
stężenia podstawowych zanieczyszczeń gazowych stanowią ok. 50% wartości dopuszczalnych znaczne stężenia pyłu PM- 10 i benzo/a pirenu świadczą o dominującej roli niskiej emisji (spalanie paliw stałych w gospodarstwach domowych) w zanieczyszczeniu powietrza.

Opad pyłu na terenie miejscowości położonych w sąsiedztwie Lelowa.
Opad pyłu g/m2 1999   2002  
Koniecpol Rok 80 Punkt zlikwidowano  
  sezon letni 35    
  sezon grzewczy 45    
Niegowa rok 58 rok 34
  sezon letni 30 sezon letni 16
  sezon grzewczy 28 sezon grzewczy 18
Żarki rok 43 rok 35
  sezon letni 21 Sezon letni 16
  sezon grzewczy 22 sezon grzewczy 19
Biorąc pod uwagę opad pyłu w miejscowościach położonych w sąsiedztwie Lelowa wyraźnie widać jego spadek w roku 2002 w stosunku do roku 1999, przy czym wartości te są bardzo niskie w stosunku do dopuszczalnej normy wynoszącej 200 g/m2. Emisja komunikacyjna charakteryzuje się specyficznym składem (znaczne stężenia ołowiu, węglowodorów, dwutlenku azotu, tlenku węgla) oraz szybkim spadkiem stężeń zanieczyszczeń z odległością od drogi. W zależności od składnika, w odległości 200 – 300 m od korony drogi wartość stężeń wynosi 10- 25 %wartości na skraju jezdni.

Podsumowanie

Wobec braku zakładów przemysłowych oraz zakładów energetycznych podstawowym źródłem zanieczyszczeń na terenie gminy Lelów są kotłownie przydomowe i paleniska opalane węglem. Brak jest istotnych przesłanek dla stwierdzenia znacznego wpływu emisji transgranicznej z rejonów Zawiercia, Koniecpola, Myszkowa czy Częstochowy na jakość powietrza w gminie. W świetle powyższego, logiczny wydaje się wniosek, że poprawa jakości powietrza zależeć będzie od struktury zaopatrzenia gminy w energię.

Podstawowe działania w tym zakresie to:

-Budowa gazociągu zgodnie ze wstępną koncepcją i stopniowa gazyfikacja gminy.
-Promocja i wykorzystanie lokalnych źródeł energii odnawialnej - drewna i słomy.
-W ostatnich latach obserwuje się pozytywną tendencję do zmniejszania ilości zanieczyszczeń wprowadzanych do atmosfery. Początkowo spowodowane było to spadkiem produkcji energii elektrycznej oraz restrukturyzacją przemysłu, w ostatnich latach zaś działaniami proekologicznymi podejmowanymi przez zakłady stanowiące największe zagrożenie dla środowiska.

Istotnym źródłem zanieczyszczeń powietrza na terenie Lelowa jest emisja zanieczyszczeń z emitorów o niskiej wysokości (od kilku, kilkunastu do max. 40 m). Są to zazwyczaj lokalne kotły grzewcze oraz paleniska domowe. Z reguły duża ilość tych emitorów i niekorzystne warunki rozprzestrzeniania na ograniczonym terenie kształtują poziom stężeń w ich najbliższym otoczeniu. Zjawisko takie występuje na terenach o zwartej zabudowie z dużą ilością indywidualnych palenisk w budynkach mieszkalnych oraz w zakładach usługowych małej wielkości.

Nieco mniejszym problemem z punktu widzenia lokalnych parametrów czystości powietrza jest niska emisja na terenach zabudowy luźnej, gdyż istnieją lepsze warunki przewietrzania i depozycji zanieczyszczeń, a co za tym idzie relatywnie niż¬sze stężenia.. Głównym problemem zapobiegania w przypadku niskiej emisji jest brak inwentaryzacji źródeł i wielkości emisji oraz danych o rodzaju i ilości stosowanych paliw (np. spalanie odpadów w instalacjach nie przeznaczonych do tego celu).Charakterystyczną cechą niskiej emisji jest jej sezonowa zmienność. W okresach grzewczych notuje się wzrost emisji energetycznej w porównaniu do okresów ciepłych.

Drugim ważnym elementem niskiej emisji są zanieczyszczenia komunikacyjne obejmujące takie substancje jak: tlenki azotu, węglowodory aromatyczne i alifatyczne, pyły, tlenek węgla, dwutlenek siarki, aldehydy. Emisja ta wraz z postępującym zwiększaniem się ilości pojazdów na szlakach komunikacyjnych, wykazuje tendencję wzrostową. Szczególnie wysokie zanieczyszczenie powietrza substancjami pochodzącymi ze spalania paliw w silnikach pojazdów występuje na skrzy¬żowaniach głównych ulic Lelowa, przy trasach komunikacyjnych o dużym natꬿeniu ruchu biegnących przez obszary o zwartej zabudowie.

Odory

Odory wiążą się z dyskomfortem związanym z przedostawaniem się gazów złowonnych do powietrza atmosferycznego. W Lelowie odory mają głównie oddziaływanie lokalne.

Do źródeł wytwarzających gazy złowonne (odory) na terenie gminy można zaliczyć:
- zbiorniki bezodpływowe (szamba),
- złe posadowienie systemu kanalizacyjnego,
- prowadzone procesy technologiczne w zakładach przemysłowo-usługowych ,
- niezorganizowane źródła emisji gazów złowonnych z indywidualnych palenisk domowych (np. spalanie odpadów z tworzyw sztucznych, szmat, gumy itp. w paleniskach domowych).

W celu zmniejszenia dyskomfortu powstającego w wyniku przedostawania się gazów złowonnych do powietrza, proponuje się, aby nie lokalizować w pobliżu wymienionych obiektów nowej zabudowy jednorodzinnej lub wielorodzinnej, rozszerzać pasy zieleni izolacyjnej, a także prowadzić edukację ekologiczną w przypadku indywidualnych gospodarstw, w których może mieć miejsce spalanie odpadów.

Kalendarz
Dzi¶ jest:

Poniedziałek
25 Listopada 2024 r.

Jest to:
330
dzień w roku.

Imieniny:
Leona, Leonarda, Lesławy
Jakub Nowak 2008